tekstlogo

L’ADVERSAIRE



L’ADVERSAIRE (‘De tegenstander’) is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van de Franse pseudo-arts Jean-Claude Romand, die in 1993 gearresteerd werd nadat hij zijn vrouw, kinderen en ouders had vermoord. Romand bleek bijna twintig jaar lang een dubbelleven te hebben geleid: iedereen dacht dat hij als arts in Génève werkte, maar in werkelijkheid had hij helemaal geen baan. Hij bracht al die jaren doelloos door - voornamelijk rijdend of slapend in zijn auto. Geld kreeg hij via list en bedrog binnen door voor familie en vrienden grote sommen zogenaamd te beleggen. Toen één van zijn schuldeisers die fraude doorzag sloegen bij Romand de stoppen door.

Een bizarre geschiedenis, die mogelijk bekend in de oren klinkt. Want een klein jaar vóór L’ADVERSAIRE kwam in 2001 L’L'EMPLOI DU TEMPS uit van Laurent Cantet. Die bewerkte hetzelfde thema tot een schrijnende film over een ontslagen bedrijfsconsultant, waarmee het uiteindelijk trouwens weer goed komt. Zoniet bij regisseur Nicole Garcia. Zij volgt nauwgezet het werkelijke verhaal - of beter de bewerking die de Franse romanschrijver Emmanuel Carrere ervan maakte.

Het resultaat is een bijzonder beklemmende film vol flashbacks en flashforwards. Een thriller haast, waarbij je vanaf de eerste scène al de spanning voelt van een fatale afloop. Hoofdrolspeler Daniel Auteuil zie je hoe langer hoe verder afglijden in de diepe leegte van zijn leugens. Wanneer hij de bodem heeft bereikt zie je de psychose toeslaan, wat door de Franse topacteur beangstigend knap wordt gespeeld. Auteuil is zó indringend dat je wordt meegezogen in zijn wanhoop. Als kijker blijf je daardoor met een verpletterend gevoel achter en ben je tegelijkertijd verbaasd dat zijn hele omgeving zich zo lang om de tuin heeft laten leiden. Ongelofelijk, maar waar.

regie: Nicole Garcia, FRA/ZWI/SPA 2002.
met: Daniel Auteuil, Géraldine Pailhas e.a. 129 min.
web: cinema.nl


PSEUDOLOGIA FANTASTICA

Iedereen liegt weleens, maar slechts weinig mensen geloven ook in hun eigen leugens. Dat is wel het geval bij patiënten die lijden aan pseudologia fantastica ofwel dwangmatig liegen. Het bijzondere van deze ziekte is dat pathologische leugenaars niet alleen uitgebreid vertellen over hun (grootheids)fantasieën, maar dat ze er ook naar handelen. In extreme gevallen - zoals in L’ADVERSAIRE - weten patiënten zelfs heel overtuigend een compleet fantasieleven te creëren en zowel hun omgeving als zichzelf langdurig voor de gek te houden.

Hoewel dit ziektebeeld al in 1891 voor het eerst in de medische vakliteratuur werd beschreven, tasten psychiaters nog steeds in het duister over de precieze oorzaak. De afgelopen vijftien jaar hebben studies echter een tipje van de sluier opgelicht: zo blijken patiënten met pseudologia fantastica soms afwijkingen te hebben in hun centrale zenuwstelsel of hun hersenen. Bijvoorbeeld in de thalamus, een soort schakelstation in de tussenhersenen dat alle informatiestromen binnen ons brein in goede banen moet leiden. Dwangmatig liegen is vaak een uitvloeisel van een andere psychiatrische aandoening, zoals een borderline persoonlijkheidsstoornis of het Münchausen syndroom. Patiënten met dit laatste syndroom wenden telkens opnieuw een ziekte voor om persoonlijke aandacht te krijgen van een dokter of hulpverlener.

Meer lezen?

WOEKEREN MET DE WAARHEID

Voor filmmakers blijft pseudologia fantastica een dankbaar onderwerp. Vlak na L’ADVERSAIRE werd in 2003 bijvoorbeeld ook SHATTERED GLASS gemaakt, naar het waargebeurde verhaal van de Amerikaanse journalist Stephen Glass. Drie jaar lang wist deze verslaggever steeds spectaculairdere verhalen uit zijn duim te zuigen voor het opinieweekblad ‘The New Republic’. Nadat hij door de mand was gevallen ging Glass in therapie, voltooide een rechtenstudie en schreef hij vervolgens het boek ‘The fabulist’ (‘de fantast’) over... een jonge frauderende journalist. Een scenarioschrijver had het zo niet durven bedenken.